Łukowica (powiat limanowski)
Na mapach: 
49°36′23″N 20°29′30″E/49,606389 20,491667
49°36′23″N 20°29′30″E/49,606389 20,491667
| wieś | |
 Rynek w Łukowicy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
398 min – 563 środek – 966 max m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
2314 |
| Strefa numeracyjna |
18 |
| Kod pocztowy |
34-606[2] |
| Tablice rejestracyjne |
KLI |
| SIMC |
0448953 |
Położenie na mapie gminy Łukowica  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu limanowskiego  | |
| 49°36′23″N 20°29′30″E/49,606389 20,491667[1]
| |
.jpg)
Łukowica – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim, w gminie Łukowica.
W 2022 roku Łukowicę zamieszkiwało 2314 osób[3].
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Łukowica. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Łukowica.
Części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0448960 | Lasek | część wsi |
| 0448976 | Pępówka | część wsi |
| 0448982 | Pod Skiełkiem | część wsi |
| 0448999 | Rynek | część wsi |
| 0449007 | Skiełek | część wsi |
| 0449013 | Wielkówka | część wsi |
| 0449020 | Wolica | część wsi |
| 0449036 | Zawada | część wsi |
Położenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]
Łukowica znajduje się w południowo-wschodniej części Beskidu Wyspowego, pomiędzy kulminacjami: Skiełka (749 m), Cisówki (564 m), Pępówki (774 m) i Bąkowca (599 m). Osadnictwo rozwinęło się na łagodnych stokach i wierzchowinach, ale przede wszystkim w dolinie potoku Łukowica przepływającego przez środek miejscowości. Wzdłuż tego potoku prowadzi droga z Limanowej przez Łukowicę do Świdnika[6].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[7].
- Kościół pw. św. Andrzeja.
Kościół wzmiankowany w latach 1325–1327. Obecny kościółek gruntownie przebudowany został w latach 1693–1697 w stylu barokowym. Budowla ma charakter zrębowy i wieżę o konstrukcji słupowej. Dzwon na wieży pochodzi z 1752 roku. Kościół znajduje się na szlaku architektury drewnianej, pełnił kiedyś funkcję sanktuarium maryjnego. - Park dworski.
Park wraz z założeniem dawnych stajni i budynków gospodarskich. Drewniany dwór modrzewiowy, którego ostatnim właścicielem był Michał hrabia Rostworowski spalony został pod koniec II wojny światowej.
Inne zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Ogrodzenie kościoła z kapliczkami Drogi Krzyżowej oraz cmentarz przykościelny wraz z kaplicą cmentarną pw. Krzyża Świętego.
- Murowana kaplica Krzyża Świętego na cmentarzu; przebudowana w stylu neogotyckim, pochodzi z czasów braci polskich, niejednokrotnie ulegała częściowemu zniszczeniu i odbudowywana była w 1853 i 1953 roku.
- Pomniki przyrody – zwłaszcza stare wiekowe drzewa – oraz kapliczki przydrożne. Jedną z takich kapliczek jest pochodząca z 1873 roku kapliczka znajdująca się w przysiółku Zawada.
Łukowica jako osada należy do prehistorycznych. W miejscowości działała m.in. drukarnia braci polskich.
Postacie historyczne związane z Łukowicą[edytuj | edytuj kod]
- Ludwik Kubala (1838–1918) – historyk, pisarz i publicysta. Wczesną młodość i dzieciństwo przyszły historyk spędził w zakupionej przez jego rodziców w 1838 Łukowicy Łapczyńskiej. Studiował prawo i historię na UJ oraz na Uniwersytecie Wiedeńskim (doktorat 1868). W latach 1880–1881 opublikował dwa tomy szkiców historycznych, które przyniosły mu sławę i popularność. Pod ich wpływem Henryk Sienkiewicz odstąpił od pisania powieści o Władysławie Warneńczyku i stworzył Trylogię.
- Michał Sędziwój herbu Ostoja łac. Sendivogius Polonus (1566–1636) – alchemik i lekarz XVII-wiecznej Europy. Współcześni znali go pod przydomkiem Sendivogius Polonus i Cosmopolita. W 1604 wydał traktat alchemiczny De lapide philosophorum (O kamieniu filozoficznym). Księga ostatecznie rozsławiła imię Sendivogiusa Polonusa. Uczonych pobudziły też jego badania nad termicznym rozkładem saletry, czyli azotanu potasu.
- Marian Karol Leja (1928–2002) – rzeźbiarz i twórca ludowy pochodzący z Łukowicy. Jego prace znalazły szerokie uznanie. Wiele z nich prezentowanych było na szeregu wystaw zarówno w kraju, jak i za granicą.
- Leon Żuławski (1816–1869) – pisarz i lekarz urodzony w Łukowicy. Później związany do końca życia z Limanową i Krynicą. Główne jego dzieło, poemat Oblężenie Limanowy, czyli rzeź galicyjska 1846 wierszem dzień po dniu i godzinę po godzinie przedstawia przebieg wydarzeń w samej Limanowej i okolicach podczas rzezi galicyjskiej w ciągu ostatnich sześciu dni lutego 1846. Była to walka o życie i mienie pozbawiona akcentów politycznych.
- ks. prof. Szczepan Witold Ślaga (1934–1995) pochodził z Łukowicy. Wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Łodzi. Później związał się z Wydziałem Filozofii Chrześcijańskiej Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie (obecnie Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego) i Wyższym Seminarium Duchownym w Łodzi. Prowadził wykłady także w innych seminariach duchownych i ośrodkach akademickich. Opublikował blisko 200 tekstów naukowych.
- Zofia Sikoń (1904–1971), oraz jej dzieci Anna Pasek i Stanisław Miczyński otrzymali tytuł Sprawiedliwych wśród narodów świata. W czasie II wojny światowej mieszkając w Łukowicy ratowali tamtejszych Żydów[8].
Urodzeni w Łukowicy[edytuj | edytuj kod]
- Jan Rudnicki (1887–1936), polski malarz
- Jan Król (1960), polski duchowny katolicki, redemptorysta, prezenter Radia Maryja i TV Trwam
Panorama miejscowości Łukowica
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 74092
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 753 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rok 2022 - Gmina Łukowica w liczbach » Gmina Łukowica [online], Gmina Łukowica, 2 stycznia 2023 [dostęp 2024-03-08] (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Beskid Wyspowy 1:50 000. Mapa turystyczna. Kraków: Wyd. Compass, 2006. ISBN 83-89165-86-4.
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-05].
- ↑ https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-rodzina-sikoniow.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jan Wielek: Limanowa i okolice. Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977. ISBN 83-217-2609-7.
- Beskid Wyspowy 1:50 000 Mapa turystyczna. Kraków: Wyd. Compass, 2006. ISBN 83-89165-86-4.
- Leon Żuławski: Oblężenie Limanowy, czyli rzeź galicyjska 1846 wierszem i inne utwory, opracowała Joanna M. Dziewulska, notą biograficzną opatrzył i wydał Jacek Żuławski. Kraków: Secesja, 2010. ISBN 978-83-61926-01-6.
| Wsie | |
|---|---|
| Integralne części wsi |
|
